اولین‌بار چه کسی شاهنامه را کتابت کرد؟

به گزارش راسخون به نقل از تسنیم ، «کاتبان شاهنامه» عنوان جدیدترین اثر از حمیدرضا قلیچ‌خانی است که از سوی انتشارات کتاب‌آرایی به چاپ رسیده است. نویسنده در این اثر تلاش دارد تا ضمن بررسی تاریخچه کتابت شاهنامه، نسخه‌های موجود و ارزش هر یک را بررسی کند. 
 

در معرفی این اثر آمده است: «نخستین دست‌نوشته شاهنامه را فردوسی توسی کتابت کرده است و از آن روزگار تا امروز، یک هزار سال است که کاتبان، افتخار تحریر ارجمندترین روایت از حماسه ملی ایران زمین را داشته‌اند؛ با وجود این،‌کهن‌ترین نسخه‌های بازمانده از این اثر به سده هفتم هجری مربوط است. شمار شاهنامه‌های بازمانده از سده هفتم تاکنون به بیش از یک هزار نسخه باز می‌گردد که به گمان بسیار، بیش از 300 نسخه از آنها دارای انجامه و نام کاتب است.
 

در این پژوهش، با توجه به مجال اندک،‌حدود 250 نسخه(از آغاز تا 1300 هجری) که نام کاتب دارند، شناسایی و به ترتیب تاریخی معرفی شده است. افزون بر آن، نوع خط(و گاه کیفیت و عیار خوشنویسی)، تعداد نگار‌ه‌ها و محل نگهداری آثار یادآوری گردیده است. پس از آن، نکاتی در باب کاتبان،‌ تعداد کتاب‌ها،‌ تشابهات و نام و جز اینها مطرح شده است.
 

چه بسا دستنویس‌هایی از شاهنامه به قلم سخنور، خوشنویسانی چون اسدی توسی کتابت شده باشد و بدبختانه تا امروزه از باد و باران در امان نمانده است. پس از آن در سده‌های ششم تا هشتم هجری با وجود گوناگونی فراوان در خطوط ششگانه،‌ برای کتابت این آیینه فرهنگ هزاران ساله ایران زمین، خط نسخ را بهترین گزینه دانسته‌اند.
 

از آغاز سده نهم،‌ با گسترش و اقبال خط نستعلیق به ویژه در دو شهر شیراز و هرات، شاهنامه به «خط ملی ایران» نگارش یافته است. خطی که یکه‌تاز عرصه نگارش آثار فارسی از سده نهم تا امروز بوده است و از آن هنگام تاکنون بیش از شش سده است که کاتبان به کتابت نستعلیق این اثر پرداخته‌اند. استادان شکسته نستعلق در سده دوازدهم و سیزدهم هجری بیش از 10 نسخه را کتابت کرده‌اند».
 

«کاتبان شاهنامه» در 68 صفحه به قیمت 10 هزار تومان منتشر شده است.